Cộng Đồng | Bệnh Hen

Liệu bạn có đang bỏ sót

chẩn đoán HEN?

Tại Việt Nam có khoảng 4,1% dân số (≥ 16 tuổi) mắc hen phế quản⁶. Tuy nhiên, trong cộng đồng, vẫn còn tỉ lệ người bị bỏ sót chưa được chẩn đoán, hoặc bị chẩn đoán nhầm…

Liệu bạn có đang bị bỏ sót chẩn đoán hen? Hãy thực hiện bài kiểm tra bên dưới.

TẦM SOÁT PHÁT HIỆN SỚM BỆNH HEN

Bệnh hen của bạn có

đang được kiểm soát?

Hãy trả lời các câu hỏi dưới đây để đánh giá mức độ kiểm soát hen của bạn.

MỨC ĐỘ KIỂM SOÁT HEN

ĐÁNH GIÁ NGUY CƠ SỬ DỤNG
QUÁ MỨC THUỐC SABA*
TRONG HEN PHẾ QUẢN

*SABA: Short-acting beta agonist: thuốc giãn phế quản tác dụng ngắn

Làm thế nào đánh giá bệnh nhân hen của bạn
có đang sử dụng quá mức thuốc SABA?

KIỂM TRA TẠI ĐÂY

HIỂU VỀ BỆNH

Tìm hiểu về

bệnh HEN

Hen là bệnh viêm mạn tính đường thở. Triệu chứng thường gặp: Ho - Khò khè - Khó thở - Nặng ngực.

Khi hen không được kiểm soát tốt, bạn có thể bị cơn hen cấp.

Tầm soát sớm

bệnh HEN

Bạn không thể chữa khỏi nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh HEN.
Kiểm soát hen khi đạt được tất cả các tiêu chí sau:

• Bạn có thể làm việc, vui chơi và học tập

Triệu chứng và dấu hiệu

liên quan đến bệnh HEN

Các triệu chứng sau đây là điển hình của hen, và nếu có, tăng khả năng bệnh nhân bị hen:

• Hơn một triệu chứng (khò khè, khó thở, ho, nặng ngực), nhất là ở người lớn

CHẨN ĐOÁN

Đánh giá triệu chứng¹

Đặc điểm các triệu chứng ở người bệnh hen

Thường có nhiều hơn một triệu chứng hô hấp (ở người lớn, triệu chứng ho đơn thuần hiếm khi do hen).
Các triệu chứng xảy ra thay đổi theo thời gian và về cường độ.
Các triệu chứng thường nặng hơn về đêm hoặc lúc thức giấc.
Các triệu chứng thường bị kích phát bởi vận động, cười, dị nguyên, khí lạnh.
Các triệu chứng thường xuất hiện hoặc trở nặng khi nhiễm vi rút.

Bệnh sử và tiền sử gia đình

Khởi phát các triệu chứng hô hấp lúc còn trẻ, bệnh sử viêm mũi dị ứng, chàm, hoặc tiền sử gia đình có hen, dị ứng làm tăng khả năng các triệu chứng hô hấp là do hen.

Thăm dò chức năng hô hấp¹

Bệnh hen được chẩn đoán xác định qua đánh giá chức năng hô hấp bằng hô hấp ký. Đây là một xét nghiệm đơn giản và không gây đau.

Tuy nhiên, chức năng hô hấp bình thường cũng không loại trừ khả năng mắc hen.

Xét nghiệm dị ứng¹

Các xét nghiệm dị ứng giúp đo lường phản ứng của cơ thể đối với các tác nhân gây dị ứng hoặc chất gây dị ứng cụ thể. Các xét nghiệm này có thể là xét nghiệm lẩy da, hoặc xét nghiệm máu để tìm kháng thể IgE gây dị ứng.

Đây là cách phát hiện các tác nhân gây dị ứng để giúp bạn điều trị kịp thời hoặc phòng tránh, kiểm soát cho phù hợp.

ĐIỀU TRỊ

Bạn không thể chữa khỏi nhưng hoàn toàn có thể kiểm soát bệnh hen

Thế nào là kiểm soát hen tốt¹?

Kiểm soát hen khi đạt được tất cả các tiêu chí sau:

Không có triệu chứng
ban ngày hơn 2 lần/tuần

Không có
triệu chứng ban ngày
hơn 2 lần/tuần

Không thức giấc
đêm do hen

Không dùng thuốc cắt cơn
(SABA) hơn 2 lần/tuần

Không dùng
thuốc cắt cơn (SABA)
hơn 2 lần/tuần

Không giới hạn
hoạt động do hen

Khi hen được kiểm soát²

Bạn có thể làm việc, vui chơi và học tập

• Bạn có thể làm việc, vui chơi và học tập

Bạn không bị thức giấc đêm do hen

• Bạn không bị thức giấc đêm do hen

Bạn có thể tránh cơn hen cấp

• Bạn có thể tránh cơn hen cấp

Làm thế nào để kiểm soát hen và tránh cơn hen cấp?

1. Có bản kế hoạch hành động hen

ban ke hoach hanh dong hen

Tải Bản kế hoạch
hành động hen

2. Theo dõi tình trạng của bạn bằng lưu lượng đỉnh kế²!

luu luong dinh ke

Lưu lượng đỉnh là lưu lượng khí tối đa khi bạn thở ra.

Lưu lượng đỉnh kế là dụng cụ đo lưu lượng đỉnh.

Giúp xác định bệnh nhân có mắc hen hay không.
Giúp đánh giá mức độ nặng của cơn hen cấp.
Giúp đánh giá mức độ kiểm soát hen.

Sử dụng lưu lượng đỉnh kế mỗi ngày tại nhà giúp bệnh nhân phát hiện các vấn đề về hô hấp trước khi có triệu chứng khò khè hoặc ho.

Lưu ý: Nhớ mang theo bảng ghi lưu lượng đỉnh khi đến gặp Bác sĩ

CÁCH SỬ DỤNG LƯU LƯỢNG ĐỈNH KẾ

su-dung-luu-luong-dinh-ke

su-dung-luu-luong-dinh-ke

CÁCH SỬ DỤNG BẢNG GHI LƯU LƯỢNG ĐỈNH

step1

Đo chỉ số lưu lượng đỉnh vào buổi sáng và buổi chiều.
Mỗi buổi sáng và mỗi buổi chiều, thổi 3 lần.
Sau mỗi lần thổi, đánh dấu nơi con trỏ dừng.
Đặt lưu lượng đỉnh kế cạnh bảng ghi để dễ đánh dấu.
Đánh dấu chỉ số cao nhất trong 3 chỉ số. Đó là chỉ số lưu lượng đỉnh của bạn.

Ví dụ bảng ghi lưu lượng đỉnh

Ngày bắt đầu : 01/06/2022

bang-ghi-luu-luong-dinh

1. Thuốc điều trị hen²

* Thuốc kiểm soát (thuốc ngừa cơn): giảm phù nề đường thở, giúp bảo vệ phổi và phòng ngừa cơn hen cấp:

• Thuốc này thường được chứa 1 lượng nhỏ corticoid và được hít vào phổi.

• Sử dụng đều đặn hàng ngày để kiểm soát hen.

• Ngay cả khi không có triệu chứng hen thì bạn cũng cần phải dùng như liều được kê toa.

* Thuốc giảm triệu chứng (thuốc cắt cơn):

• Sử dụng khi có các triệu chứng (ho, khò khè, khó thở, nặng ngực, thức giấc đêm do hen…).

• Thuốc này làm giãn đường thở, không làm giảm phù nề đường thở.

* Có những thuốc ngừa cơn và giảm triệu chứng trong cùng 1 ống hít. Có thể sử dụng thuốc này hàng ngày để phòng ngừa cơn hen cấp và sử dụng mỗi khi có triệu chứng.

2. Nguy cơ sử dụng quá mức thuốc cắt cơn SABA

3

lần thuốc SABA trở lên trong tuần là yếu tố nguy cơ của
CƠN HEN CẤP trong tương lai*

3

ống SABA trở lên trong năm có liên quan đến tăng khoảng
2 lần nguy cơ NHẬP VIỆN**

12

ống SABA trở lên trong năm có liên quan đến tăng nguy cơ
TỬ VONG do hen*

Theo:

* GINA 2019

** Schatz M, Zeiger RS, Vollmer WM, et al. J Allergy Clin Immunol 2006; 117:995-1000

* Sử dụng quá nhiều thuốc cắt cơn tác dụng ngắn có thể làm hại bạn

KIỂM TRA TẠI ĐÂY

Nếu được kê thuốc cắt cơn SABA, hãy kiểm tra xem bạn có đang sử dụng quá mức SABA

canh-bao

Hãy chú ý các triệu chứng Hen tiến xấu²

Chú ý tới các triệu chứng báo động sau:

Ho

kho-khe

Khò khè

nang-nguc

Nặng ngực

thuc-giac-ve-dem

Thức giấc về đêm

Ngay khi bạn vào cơn hen cấp:

bao-ve

Nếu bạn biết yếu tố kích phát cơn hen, hãy tránh ngay lập tức

dung-cu-hit

Sử dụng thuốc giảm triệu chứng (cắt cơn) bác sĩ đã chỉ định cho bạn

nghi-ngoi

Nghỉ ngơi và theo dõi 1 giờ đồng hồ để chắc chắn bạn đã ổn hơn

Thực hiện theo bản Kế hoạch hành động hen

ban ke hoach hanh dong hen

Tải Bản kế hoạch
hành động hen

Hãy liên lạc với bác sĩ ngay nếu triệu chứng hen không cải thiện hoặc trở nặng nhanh chóng²!

tham-kham-bac-si

Liên hệ bác sĩ ngay lập tức nếu bạn thấy bất kỳ dấu hiệu nguy hiểm nào của bệnh hen sau đây:

Thuốc giảm triệu chứng của bạn không có tác dụng. Thở vẫn nhanh và mệt.
Hen làm bạn khó nói chuyện.
Môi hoặc móng tay chuyển sang màu xám hoặc xanh.
Mũi phập phồng khi thở.
Nhịp tim hoặc nhịp thở rất nhanh.
Khó đi lại.

Sống khỏe cùng bệnh

Tiêm ngừa

Tiêm ngừa đầy đủ theo khuyến cáo của Bộ Y tế

Phục hồi chức năng hô hấp

Trao đổi với bác sĩ về các hoạt động thể chất mà bạn có thể tham gia
Khuyến khích tham gia hoạt động thể chất đều đặn vì có ích lợi...

Dinh dưỡng

Ăn nhiều trái cây và rau xanh sẽ mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe
Cần chia sẻ về các triệu chứng đi kèm với bất kỳ một loại thức ăn...

Phòng tránh các yếu tố nguy cơ

Cố gắng giữ môi trường xung quanh không có bụi từ rèm, thảm và ga trải giường
Có thể giặt ga trải giường...

Tuân thủ điều trị

Hen là bệnh mạn tính nên dùng thuốc kiểm soát theo chỉ định của bác sĩ để triệu chứng hen không xuất hiện, chứ không phải đợi...

Sử dụng dụng cụ hít, xịt, khí dung

Cách sử dụng bình hít bột khô
Cách sử dụng bình xịt định liều
Cách sử dụng buồng đệm

TẢI SỔ TAY BỆNH NHÂN HEN

TÀI LIỆU THAM KHẢO:

1. GINA 2021; 2. GINA patient guide 2021; 3. GINA 2020; 4. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị hen phế quản người lớn và trẻ em ≥ 12 tuổi - Bộ Y tế 2020; 5. GINA 2023; 6. Epidemiology of adult asthmatics in Vietnam: results from cross – sectional study nationwide, 23th ASCIA 2012